Gebrand op smaak; Van verpleegkundige tot koffiebrander.
Floris van Woesik & Linda Nieuwenhuizen; Gebrand op Smaak
Interesse in koffie, thee en chocolade is er altijd geweest.
Voor Floris en Linda is het sinds ze elkaar ontmoetten al een droom geweest om een eigen bedrijfje te starten. “We zijn altijd al op zoek geweest naar unieke smaken. We struinden vaak speciaalzaakjes af om bijzondere koffie, thee en chocolade te ontdekken. Toen we in 2014 en 2015 op wereldreis waren, begon het steeds meer te kriebelen om écht de stap te zetten en voor onszelf te beginnen.
Op reis ontstond het idee om in de toekomst een onderneming op te zetten waarmee we onze passie voor smaakvolle koffie, thee en chocolade zouden kunnen delen”, vertelt Floris. Hij heeft jaren in de zorg gewerkt als verpleegkundige, maar zijn baan hield in 2017 op met bestaan. “Het bedrijf waar ik werkte verloor de aanbesteding aan een andere partij, waardoor het bedrijf ophield met bestaan. Toen moest ik wat anders. Dat was een mooi moment om de stap te wagen.” Met een transitievergoeding heeft Floris zich omgeschoold en een cursus gevolgd aan de Koffieschool om zelf te leren branden. Want hij wilde wel een eigen inbreng geven aan de koffie: “Iedereen kan gebrande koffie inkopen en vervolgens verkopen. Het is veel leuker om een persoonlijke draai aan de koffie te geven.” Zodoende is Floris zelf koffiebrander geworden.
Meer aandacht voor de specialty coffees.
Floris en Linda gingen zich meer in de koffie verdiepen en ontdekten dat er veel meer variëteit in smaak is, dan ze tot dat ogenblik waren tegengekomen. “Tot een jaar of zes geleden kwamen we veelal de ‘Italian Blend’ of de ‘Sicilian Blend’ tegen als we in een speciaalzaak kwamen. Daar zat dan wel smaakverschil in”, vertelt Floris, “maar pas de laatste jaren is er meer aandacht gekomen voor de ´Specialty´ koffies: dat zijn koffies van een hele hoge kwaliteit en met unieke smaakeigenschappen. Die koffiebonen zijn vaak ´Single Estate´ of ´Single Origin´, dat betekent dat ze op één plantage groeien of in één klein gebied.
Koffie met een uitgebreid smaken palet
Gebrand op Smaak doet haar naam eer aan door hun manier van koffiebranden. “Als wij een zak ongebrande koffiebonen inkopen, dan zit er altijd een smaakprofiel bij. Net zoals je dat met wijn of whisky hebt. De koffie is dan ´gecupped´, voordat wij het hebben ingekocht. Gecertificeerde koffieproevers hebben de koffie dan van tevoren beoordeeld en de smaken vermeld die erin zitten. Het is dan aan mij als brander om die smaken dan ook echt uit de koffie te halen”, legt Floris uit. “De fruitige smaken die krijg je er vrij makkelijk uit door de bonen licht te branden. Maar dan heb je ook echt alleen de fruitige smaken. Als er ook de smaak van donkere chocolade in de boon zit, dan kan je wat donkerder branden, maar dan raak je de fruitige smaak deels weer kwijt. Dus je moet er ergens tussenin zitten om de goede smaken te vinden.”
Om alle smaken er goed uit te halen brandt Floris telkens een klein beetje om die daarna te proeven. Hij brandt het eerst twee keer op twee verschillende temperaturen. Dan gaat hij proeven. Soms is het dan zo dat de smaak er al meteen inzit. Maar vaak is het nog een geval van opnieuw proberen en proeven. “Vers gebrande koffie moet je dan eigenlijk ook nog een week laten staan om de aroma’s helemaal vrij te laten komen. Soms is het dan zo dat na de week rust, de smaak toch niet helemaal optimaal is. Dan kan je weer opnieuw beginnen”, lacht Floris.
Boeren investeren tijd en geld in het telen van betere kwaliteit koffie
Met een collectief van koffiebranders heeft Gebrand op Smaak een lading koffiebonen direct bij een boer uit Costa Rica ingekocht. Die lading zit nu op de boot van Zuid-Amerika naar Europa. “We gaan wel steeds meer verkopen, dus er komt een moment dat we rechtstreeks van de boeren kunnen kopen zonder een inkooporganisatie, maar dat is nu nog niet het geval”, zegt Floris. Er is een trend dat steeds meer branders direct inkopen. “Je ziet ook kleinere boeren die bezig zijn om de kwaliteit van hun koffie omhoog te brengen”, zegt Floris. “Die hebben dan wat kleinere oogsten die kwalitatief beter zijn. Dan wordt het voor de boer interessant om rechtstreeks aan kleinere branderijen te verkopen. Want wij zijn dan ook weer bereid meer te betalen voor deze betere koffie.”
Floris legt uit dat de koffie die zij kopen kwalitatief beter is waardoor deze op zichzelf kan staan. Een partij als Douwe Egberts koopt een kwalitatief lagere koffie in, waar ze een blend van maken die de herkenbare smaak van Douwe Egberts creëert. Die lagere kwaliteit koffie kan niet op zichzelf staan, waardoor altijd een blend nodig is. De koffie van Gebrand op Smaak is eigenlijk weer niet te gebruiken als blend. “Maar het is een heel gedoe hoor om direct in te kopen”, legt Floris uit. “Koffiebonen zijn een versproduct, dus een lading moet meerdere keren gecontroleerd worden. Als er dan iets niet goed is, kan het zomaar gebeuren dat je zending veel langer in de haven staat.”
De smaak van koffie begint in de grond
De koffie die Gebrand op Smaak op dit moment verkoopt komt uit India, Tanzania, Indonesië, Brazilië en Peru. “De koffies die we het meest verkopen komen uit India en Brazilië. Het was dit jaar de bedoeling om een plantage in één van deze landen te bezoeken rondom de oogst. Maar Corona gooide roet in het eten. Nu hopen we in december/januari op reis te gaan om een plantage te bezoeken”, legt Floris uit.
Per continent smaakt de koffie heel anders. “De koffie komt uit verschillende continenten, dus er zit sowieso een andere smaak aan. De smaak wordt gemaakt door de grondsoort, het aantal zonuren, de hoogte, het vochtgehalte van het klimaat, enzovoorts. Dus de basis van de smaak vormt zich al in de grond, net zoals je dat bij de druiven hebt. Het begint dus echt al bij de wortels”, legt Floris uit.
Koffie in blik, een duurzame oplossing?
Gebrand op Smaak verkoopt zowel aan bedrijven als particulieren en de afzet in beide doelgroepen blijft groeien. “We proberen het proces efficiënter en duurzamer te krijgen”, zegt Floris. De bedrijven waar ze aan leveren krijgen de koffie in blikken van 4 kilo. Als de koffie op is en ze bestellen nieuwe, dan komt Gebrand op Smaak volle blikken langsbrengen en nemen ze de lege blikken gelijk weer mee. Die maken ze schoon en vullen ze weer opnieuw met koffie. Zo wordt de afvalberg verkleind, doordat er geen verpakkingsafval meer is. Linda is bezig om voor de particuliere markt ook kleinere (statiegeld)blikken in het proces op te nemen.
Bestellingen in de regio zijn daarbij geen probleem, omdat Floris en Linda deze zelf bezorgen. Dan kunnen ze de lege blikken gelijk weer mee terug nemen. Maar bij online verzending wordt het terugsturen van de blikken wat lastig. Daar wordt nog een oplossing voor gezocht.
“Want duurzaamheid en een eerlijke prijs, dat vinden we belangrijk!”
Duurzaamheid en een eerlijke prijs voor de boer zijn belangrijke punten die Gebrand op Smaak zoveel mogelijk wil uitdragen. “Laatst was ik bij een klant en de buurvrouw had ook interesse in onze koffie, maar zij wilde wel weten of de boeren goed betaald werden, of het biologische koffie was, dat soort dingen”, zegt Floris. “Daar staan we echt voor. We zoeken goed uit hoe de boer met zijn personeel omgaat, hoe hij met zijn omgeving omgaat. Dat is voor ons heel belangrijk.”
Toch is het verkrijgen van een keurmerk niet een prioriteit van Gebrand op Smaak. Keurmerken kosten een hoop geld. Niet alleen moet de brander betalen om het keurmerk te mogen dragen, ook de importeur en de boer moeten betalen. Daar gaat veel geld in om. Boeren geven vaker de voorkeur om met dat geld de kwaliteit van de koffie te verbeteren, of ze betalen hun personeel meer uit. “Daar staan wij veel meer achter dan het dragen van een keurmerk”, zegt Floris.
De groei is er nog lang niet uit, en de ambitie ook niet!
Floris en Linda willen graag nog groeien met Gebrand op Smaak. “We willen er als gezin van kunnen leven”, zegt Floris. Het liefst zouden we er nog een klein zaakje naast willen beginnen, waar we de koffie ook kunnen uitschenken. Maar dan moet er wel voldoende inkomen zijn uit de branderij, zodat we het winkeltje rustig kunnen uitbouwen.” Floris en Linda zijn daar al wel mee bezig geweest, maar er zijn nog geen concrete plannen of locatie op het oog. “Aan de andere kant, we zijn een online winkel, dus er zit ook geen rem op. Als we investeren in vindbaarheid, dan weet je ook niet waar de groei stopt”, zegt Floris met een glimlach. “De groei is er in ieder geval nog lang niet uit!”
Floris en Linda zijn al jaren op zoek naar de lekkerste koffie, thee en chocolade. Ze zijn erop gebrand de beste smaken te vinden en deze willen ze het liefst meenemen naar Nederland om het met iedereen te delen. Het assortiment varieert, omdat de mooiste producten afhankelijk zijn van goede oogsten. Ze gaan de uitdaging aan om hun klanten nieuwe smaken te laten ervaren en daardoor te verrassen!
