Gouden boeken zorgt voor herwaardering van doodgewone dingen

“Gouden boeken is eigenlijk bedoeld om het leven van iemand te visueel te maken” zegt Eva als ik haar vraag naar haar werk. “Een voorbeeld van een tekenopdracht in Gouden boeken kan zijn: Welke kleren droeg je in de jaren zestig en dan kan er opeens een spijkerjasje tevoorschijn komen. Aan de hand van dit spijkerjasje wordt er als het ware aan een touwtje in de herinnering van die persoon getrokken en dan plotseling komt het hele verhaal van hun ervaringen in de hippie tijd op papier.” “Dus aan de hand van een simpel voorwerp zit er dan zoveel diepgang en zoveel schoonheid in, dat levert zulke mooie en spannende verhalen op.”

Gouden boeken om mensen een tastbare herinnering te geven

Eva Durlacher begon in 2017 met haar stichting Gouden Boeken om oudere mensen een tastbare herinnering te geven aan hun leven. Vaak kun je deze herinneringen wel opschrijven, maar in combinatie met tekeningen vertel je een heel ander verhaal waardoor je een heel ander beeld over je leven krijgt. ”Ik stel altijd vragen die verrassend zijn en waar je nooit aan hebt gedacht. Dan vraag ik hoe de keukenkastjes er vroeger uitzagen, of hoe je onderweg was, achterin de auto of op de fiets zat bij je ouders.

Gouden boeken is een vorm om je leven op een andere manier te zien, nieuwe mensen te ontmoeten en een creatieve hobby te ontwikkelen. Sinds kort heeft de stichting een Commissie van Aanbeveling waarin ook Hedy D’Ancona zitting heeft. “Zij vindt het heel belangrijk: het kunst maken door ouderen. Daar heeft zij zich ook heel erg voor ingezet want zij snapt wat hier de kracht van is. Ik ben erg trots dat zij dit project zo ondersteund.

Waardevolle herinnering

Uiteindelijk worden de tekeningen gebonden tot boeken, de Gouden boeken. En die boeken hebben veel waarde voor de mensen omdat daar gesprekken door ontstaan met familieleden of vrienden. Door de herinneringen te tekenen ontstaat er van alles. “In een van de groepen was een vrouw, die haar broertje en zichzelf getekend hoe ze altijd uren samen in het raamkozijn zaten en naar buiten staarden. Een foto van deze onroerende tekening appte ze naar haar broer en die reageerde direct en had op zijn beurt daar weer aanvullingen op, zoals herinneringen aan details die zij volkomen vergeten was. Dit gesprek bracht weer een hele nieuwe impuls in de relatie met broer.

Diepere lading in de tekeningen

De Gouden boeken zijn niet bedoeld als coaching, therapie of een in memoriam, hoewel het daar wel dichtbij komt. Eva vertelt de mensen dat ze met plezier kunnen gaan tekenen en schrijven, maar er gebeurt dan nog veel meer. Er zit een veel diepere betekenis in de tekening waardoor het als bijeffect wel een helende werking kan hebben. Als voorbeeld noemt Eva een vrouw die een vervelende jeugd heeft gehad en haar thuissituatie ontvluchtte door dagelijks lang over straat te zwerven. Zij maakte een tekening dat ze door de stad zwierf, maar tijdens het tekenen merkte ze dat er ook iets prettigs in het zwerven had gezeten, en dat haar moed en avontuurlijke talent tijdens deze zwerftochten was begonnen. Dus ze plaatste hiermee naast de herinnering aan een droevige tijd ook het plezier dat ze had ervaren bij het zwerven “

Positief effect op lichte dementie

Datzelfde effect heeft Gouden boeken op mensen met lichte dementie. Als voorbeeld noemt Eva de ervaring die zij had met een man die aan het begin in zichzelf gekeerd was en niet wilde meedoen. Na enige bemoediging begon hij met tekenen en plotseling stond er een prachtige motor (een Harley Davidson) op papier.

“Dus ik vroeg hem over de motor en opeens zette hij een hele andere stem op, hij vertelde over zijn carrière als motorrijder met de lage stem van een expert, wat voor kracht de motor had gehad, welke wedstrijden ze hadden gewonnen, en welke gevaarlijke toeren ze hadden uitgehaald. Opeens was dat weer die stoere man van vroeger met een bevlogen enthousiaste stem. En als hij nu de tekening weer terugziet, dan komt weer diezelfde man tevoorschijn.” Eva vindt dat mensen met lichte dementie veel meer moeten worden uitgedaagd om hun verhalen visueel te vertellen. Ze probeert daar de komende tijd ook een klein wetenschappelijk onderzoek over te laten maken.

Cursussen voor iedereen interessant

De workshops zijn voor iedereen toegankelijk. Voor oudere mensen is het leuk om herinneringen op te halen, maar het is ook heel interessant voor jongeren die tekenen leuk vinden en hun leven willen verbeelden. De cursussen duren circa 8 tot 10 weken waarbij er in de laatste week wordt gewerkt aan een boek van alle tekeningen. “Ik begin altijd met een kleine ontspanningsoefening om in de juiste stemming te komen” zegt Eva, “want je moet wel de stemming maken dat iemand er zin in heeft. Want als je met lange tanden aan een bepaald onderwerp terugdenkt dan heb je ook geen zin om daar een leuke tekening van te maken.” Daarna laat Eva de mensen antwoorden op de vragen opschrijven. Aan de hand van die woorden vraagt ze door “Dan vraag ik als ze bijvoorbeeld buiten spelen hebben opgeschreven, wat deed je dan? Met wie speelde je buiten? Of wat had je daarvoor nodig?” Uiteindelijk kiezen de mensen dan een onderwerp wat ze die ochtend willen gaan tekenen.

Sinds de Corona pandemie ook Online

Daarnaast heeft Eva sinds de Corona pandemie, elke woensdag een online sessie van Gouden Boeken. Dat is een doorgaande reeks waar mensen een strippenkaart voor kunnen kopen. Daarmee kunnen ze zelf kiezen wanneer ze deelnemen. Van de groep van meer dan 30 mensen doen er gemiddeld op een woensdag ochtendsessie 12 deelnemers mee. “Ik leg dan eerst een opdracht uit, en dan gaan de mensen tekenen en aan het eind van de sessie wisselen we die tekeningen en verhalen onderling uit. In deze tijd gaf dat veel mensen iets leuks om naar uit te kijken. Deelnemers noemde deze ochtenden ook wel de Goud-delf ochtenden. Je duikt immers iets op wat heel waardevol is.”

Gouden boeken in Nederland en Internationaal

Uiteindelijk wil Eva Gouden boeken in heel Nederland uitrollen en misschien zelfs wel internationaal. “Komend jaar begin ik met een pilot van ‘train de trainer’” zegt Eva “daarbij willen we een aantal mensen opleiden die deze cursus kunnen gaan geven op andere locaties.” Ze legt uit dat het dan niet alleen belangrijk is om mensen te laten tekenen, maar dat juist het belang ligt bij het reageren op mensen, het motiveren van mensen en het zorgen dat de verhalen op gang komen. “Dus om mensen het gevoel te geven dat het waardevol is wat ze aan het doen zijn.”. “Het gaat natuurlijk allemaal om de gevoelslaag die bij de tekening komt kijken. Ik zeg dan ook altijd je moet er met je hele hebben en houwen in gaan, dan wordt het een mooie tekening.”

Eva denkt ook aan een internationale uitbreiding. “Je kunt online natuurlijk ook ouderen in bijvoorbeeld Australië benaderen die geëmigreerd zijn. Hen kun je vragen de herinneringen aan Nederland te tekenen. Dat kan heel waardevol zijn voor hun kinderen die daar zijn opgegroeid. Al moet je dan natuurlijk wel oppassen dat de heimwee gevoelens niet te groot worden” zegt ze lachend.

Verhalen die herwaardering aan herinneringen geven zijn het mooist

De mooiste verhalen vindt Eva de verhalen waar alle lijnen in samenkomen. “Er was een man die maakte een tekening met een chemiedoos. Hij was vroeger altijd bezig met die chemiedoos. Dan haalde hij uit de kelder azijn en deed daar pindakaas bij. Gewoon om te zien wat er gebeurde. Dus ik vroeg hem ben je daar later in je leven dan nog wat mee gaan doen? En toen vertelde hij dat hij directeur van een groot Nederlands Chemieconcern was geworden. “Dat vind ik dan geniaal, dan zie je dat kind met die reageerbuisjes bezig. En hij realiseert zich dat in die chemie doos, oorsprong ligt van zijn loopbaan.”

Boek met opdrachten:

Wil je ook over je leven tekenen? In december is er ook een Gouden opdrachten boek uitgekomen. In dit boek staan 18 opdrachten die iedereen thuis kan maken. Het zijn opdrachten met gekleurde illustraties. Iedereen kan enthousiast worden van deze opdrachten.

Dit boekje is te bestellen via www.goudenverhalen.nl.

Lees hier ook de andere inspirerende etalages van andere ondernemers uit Haarlem en omgeving.